• Politieke sentimenten en opinies: In de eerste en laatste paragraaf van het Elsevier artikel beschrijft Simon Rozendaal de omslag in de politieke teneur van het vorige kabinet ten opzichte van het huidige kabinet m.b.t. windenergie en rept daarbij over kiezersbedrog. Hier kunnen we kort over zijn. Politieke argumenten waarin de politieke voorkeur, framing, spin en populisme hoogtij vieren vertroebelen een genuanceerd debat over de nut en noodzaak van windenergie. Hoe figuratief ook bedoeld, windmolens draaien toch echt alleen maar door de wind en niet door subsidies.

• Het idee dat de aarde opwarmt zou achterhaald zijn:De bewering dat de opwarming van de aarde achterhaald is berust op een sterk staaltje "selectief winkelen". De heer Rozendaal wijst erop dat de temperatuur de afgelopen twintig jaar niet gestegen is. Inderdaad lijkt de gemiddelde wereldtemperatuur tussen 1997 en 2012 weliswaar flink te schommelen, maar begin- en eindpunt liggen op hetzelfde niveau. De voorbarige conclusie is dat over deze periode de temperatuur niet gestegen is. Echter, het selectief kiezen van een interval met bepaalde begin en eindpunten kan erg misleidend zijn. Klimaatveranderingen kunnen alleen betrouwbaar vastgesteld worden door het beschouwen van intervallen over meerdere tientallen jaren, juist vanwege de sterke korte termijn fluctuaties in ons klimaat. Bijvoorbeeld, dezelfde gemiddelde wereldtemperatuur beschouwd op een langer interval van 1970 to 2012 laat een stijgende trend zien van 0.16°C/decade.

• Als er gekeken wordt naar opeenvolgende periodes van tien jaar, dan was elke decade warmer dan de vorige - dus de jaren 90 waren warmer dan de jaren 80 en de jaren van 2000 tot 2010 waren weer warmer dan beide voorgaande periodes. Acht van de tien warmste jaren die sinds 1850 zijn gemeten vonden plaats in de afgelopen tien jaar. De trend naar boven is glashelder. Sinds 1985 is de temperatuur met 0.3 graden gestegen, en de huidige trend duidt op een stijging van 1.6 graad per eeuw. Betreffende de opwarming van de aarde kan men niet anders concluderen dan dhr. Rozendaal de cijfers onjuist interpreteert.

• Er zou zeker nog voor 1000 jaar voorraad aan fossiele brandstof zijn: Volgens dhr. Rozendaal halen (optimistische) schattingen over fossiele reserves de druk van de ketel en hoeven we nu nog niets te doen om een duurzame energietransitie te bespoedingen. Hierbij wordt de wereldbevolkingsgroei en de toenemende wereldwijde behoefte aan energie achterwege gelaten. Echter, de harde feiten betreffende schaarser wordende fossiele energiebronnen geven een ander beeld:
  • Sinds 1984 wordt wereldwijd meer olie geconsumeerd dan nieuw ontdekt. In 2005 werd voor elke vier geconsumeerde vaten olie maar één nieuw vat ontdekt [1].
  • De Nederlandse regering heeft bevestigd dat de maximale productie capaciteit van onze gasvelden bereikt werd in 2007-2008 en dat Nederland rond 2025 een netto importeur van gas zal zijn [2].
  • De huidige grootschalige exploitatie van schaliegas (met al zijn milieuvervuilende nadelen) is juist een symptoom dat het peak-oil en peak-gas moment reeds achter de rug is en dat het tijdperk van makkelijk exploiteerbare fossiele bronnen ten einde is [3].

• Het feit Nederland achter loopt achter op het gebied van duurzame energie zou geen reden zijn om windenergie te stimuleren: De Europese commissie verplicht EU-lidstaten om jaarlijks aan te geven hoe ze denken hun hernieuwbare energiedoelen in 2020 te halen [4]. Deze plannen bevatten informatie over de huidige technologiemix waarmee de doelen worden bereikt: zoveel procent windenergie, zoveel procent biomassa, enzovoorts en hoe deze mix tussen nu en 2020 gaat veranderen. De overkoepelende Europese doelstelling is gezet op 20% duurzame energie in 2020. Per land zijn individuele doelstellingen vastgelegd die rekening houden met de landspecifieke mogelijkheden en moeilijkheden om de transitie te maken naar meer duurzame energie. Zo is de doelstelling voor Malta gesteld op 10%, terwijl Zweden maar liefst 49% duurzame energie in 2020 moet realiseren. Nederland heeft zich gecommiteerd om in 2020 een aandeel van 14% duurzame energie te realiseren.

  Of landen voor of achterlopen moet gezien worden in het licht van hun doelstellingen. De discussie beperkt zich dus niet tot onze huidige prestatie ten opzichte van omringende landen, maar vooral wat Nederland moet doen om die 14% te halen in verhouding tot wat andere landen moeten doen om hún doelstellingen te halen. De vergelijkingen tussen landen zijn vooral nuttig om er wat van te leren. Overigens zet Nederland voor de opwekking van duurzame elektriciteit hierbij vooral in op wind op land, wind op zee en op biomassa, zie ook ons artikel: Duurzame doelstellingen Nederland.

• Windturbines zijn vogelgehaktmolens: Ook dit is een voorbeeld van het selectief presenteren van cijfers. Volgens een artikel in het gezaghebbende tijdschrift Nature [5], vallen er in de VS per jaar gemiddeld 4,3 dode vogels per jaar per turbine. In totaal zijn dat dus ongeveer 100.000 - 440.000 dode vogels in VS alleen (onderzoek in de periode 2009-2010 [6]). Dat is inderdaad een fors aantal. Laten we echter ook kijken naar andere bronnen van vogelsterfte. Een studie uit 2005 schat dat alleen in de VS naar schatting 50 tot 380 miljoen vogels de dood vonden door autoverkeer. Ook ruiten zijn een echte killer: 100 miljoen tot 1 miljard vogels sterven er per jaar in Amerika doordat ze tegen ruiten aanvliegen. Tenslotte doden katten naar schatting in de VS 500 miljoen vogels per jaar. In verhouding zijn windturbines dus verantwoordelijk voor ongeveer 0,03% van het totaal aantal dode vogels in vergelijking tot de impact van verkeer, ruiten en katten tezamen. 

• Een windmolen levert zogenaamd slechts 18% per jaar energie en gaan minder lang mee dan voorspeld: Het is onduidelijk welke gegevens aan deze bewering ten grondslag liggen. De feiten zijn anders. Laten we eens kijken naar de opbrengst van een modern Nederlands windpark op zee: het Amalia windpark. Dit windpark bestaat uit 60 turbines van het type Vestas V80-2MW en is in 2008 opgeleverd. Gedurende 90% van de tijd waait het hard genoeg om stroom op te wekken. Als het hard waait wordt er meer stroom opgewekt, als het zacht waait minder. Per jaar wekt het park 435 GWh op; dit komt overeen met een capaciteitsfactor (loadfactor) van 41%. De capaciteitsfactor is de verhouding tussen de opbrengst en de maximale opbrengst indien het voortdurend erg hard zou waaien.

• Windmolens veroorzaken geluidsoverlast en veroorzaken gezondheidsklachten: Windturbines maken geluid en net als vrijwel alles wat in Nederland geluid maakt, geldt daarvoor de Wet Milieubeheer die voorschrijft hoeveel geluid er op de gevels van woonhuizen in de omgeving mag komen, zowel 's nachts als overdag. Voordat er tot plaatsing van windturbines wordt overgegaan worden uitgebreide studies verricht om te verifieren of de geluidsproductie en slagschaduw binnen de normale wettelijke kaders valt.

• Stroom van windmolens is veel duurder dan voorspeld: Het is waar dat de kosten van windenergie meer zijn dan de kosten van de windturbines zelf. Dit geldt trouwens ook voor andere energiebronnen. Het is ook waar dat de variabiliteit van windenergie complex is en extra kosten met zich meebrengt voor inpassing in het net. Bij een aandeel van 20% windenergie zijn deze totale inpassingskosten 0,1 tot 0,4 eurocent per kWh [7]. Laten we deze kosten alleen ten laste komen van de windenergie zelf dan kost dit 0,5 tot 2 eurocent per kWh. Ten opzichte van de kale kosten van windenergie (zie artikel: Vergelijk duurzame elektriciteitsbronnen in Nederland) komt dit in het ergste geval overeen met 10 tot 30% additionele kosten. De informatie omtrent de inpassingskosten in het artikel van Elsevier (58%) is onjuist. 

• De burger wil het niet! Met deze uitspraak worden de burgers van Nederland omwille van de democratie voor het gemak over een kam  geschoren. Mag de burger alsjeblieft zelf bepalen wat hij vindt? Dhr. Rozendaal creëert hier een "self-fulfilling prophecy": door het schrijven van tendentieuze artikelen, misleiding en daarbij ook nog hard roepen dat de burger dit niet wil, is het inderdaad mogelijk om de publieke opinie te laten kantelen. Toch zijn er gelukkig heel veel mensen die hun verantwoordelijkheid willen nemen ten aanzien van de duurzame energietransitie en zichzelf een mening proberen te vormen op basis van verifieerbare feiten. 

Referenties:

[1] Peak Oil: http://nl.wikipedia.org/wiki/Hubbertpiek